Streszczenie

Profesor doktor habilitowany medycyny Tadeusz Pawela (1920–2011) należy do przedstawicieli wrocławskiej oraz krakowskiej szkoły chirurgii szczękowo-twarzowej i stomatologicznej. Studia rozpoczął na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w roku akademickim 1938/1939, podczas II wojny światowej kolejne 2 lata medycyny ukończył tamże na tajnych kompletach. Absolutorium uzyskał w 1947 r. na Uniwersytecie Poznańskim, dyplom lekarza dentysty (1949 r.) i lekarza medycyny (1950 r.) na uczelniach wrocławskich. W okresie 1947–1964 był uczniem i współpracownikiem luminarza wrocławskiej stomatologii – prof. dr. hab. med. Tadeusza Szczęsnego Owińskiego. Doświadczenia kliniczne uzupełniał na stażach krajowych i zagranicznych. W latach 1964–1971 kierował Katedrą i Z akładem Chirurgii Stomatologicznej z O ddziałem Chirurgii Szczękowej AM w Krakowie, a w latach 1971–1990 Kliniką Chirurgii Szczękowo-Twarzowej AM we Wrocławiu. W obu jednostkach wniósł ogromny wkład pracy w remont, rozbudowę i nowoczesne wyposażenie klinik. Część tego wyposażenia stanowiły jego autorskie projekty lub urządzenia przez niego udoskonalone. Profesor Pawela jako pierwszy w P olsce w 1953 r. opisał ziarniniaka kwasochłonnego kości szczęk, a dalsze badania w tym kierunku zaowocowały uznaniem go za czołowego znawcę w rozpoznawaniu i leczeniu tej choroby. Oryginalny, autorski wkład wniósł w diagnostykę i leczenie promienicy twarzowo-szyjnej oraz neuralgii nerwu trójdzielnego, a także w walkę z bólem, opracowując własne sposoby znieczulenia twarzoczaszki lub istotnie modyfikując metody już istniejące. Jego osiągnięcia w zakresie traumatologii szczękowo-twarzowej w znacznym stopniu przyczyniły się do rozwoju tej dyscypliny. Dorobek naukowy prof. Paweli obejmuje 5 monografii, 168 publikacji naukowych, 17 zgłoszonych projektów wynalazczych, wypromowanie 16 prac doktorskich oraz patronat nad dwiema habilitacjami.

Abstract

Professor Tadeusz Pawela (1920–2011) belongs to the representatives of Wroclaw and Cracow schools of maxillo-facial and dental surgery. He began studies at the Medical Faculty of Jagiellonian University in Cracow, in the academic year 1938/1939. During World War II he graduated there two consecutive years of confidential medical courses. He obtained certificate of medical studies completion at the University of Poznań in 1947 and diplomas of dentistry (1949) and medicine (1950) at Wroclaw universities. In the years 1947–1964 he was the follower and collaborator of luminary of Wroclaw dentistry – prof. Tadeusz Szczesny Owiński. He completed clinical experience in national and international internships. In the years 1964–1971, he was a head of the Department of Oral Surgery with the Division of Maxillo-Facial Surgery of Medical University in Cracow, and in the years 1971–1990 he was a head of the Department and Clinic of Maxillo-Facial Surgery of Wroclaw Medical University. In both units, he made an enormous contribution to the works of their reconstruction, development and modernization. He equipped them at the high level. Some of this equipment constituted his original projects or devices improved by him. Prof. Pawela as the first one in Poland described the eosinophilic granuloma of jaw bones in 1953, and further research in this field resulted in recognition of him as a leading expert in diagnosing and treating of this disease. He contributed to diagnosis and treatment of cervical facial Actinomycosis and trigeminal neuralgia. He developed his own methods of craniofacial anesthesia or significantly modified existing ones. His achievements in the maxillo-facial traumatology significantly contributed to development of this discipline. Scientific achievements of prof. Pawela include 5 monographs, 168 scientific publications, 17 reported inventive projects, 16 doctorial theses promotion and 2 habilitation theses patronage.